Onlangs werd er een zeldzaam zeeboek uit de zestiende eeuw ontdekt in de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience in Antwerpen.
Dit zeeboek diende voor de schippers om onze kust beter te kennen. Niet enkel onze kust, maar de kust van Denemarken tot Spanje. Dit is geen atlas, maar een leeskaart, een navigatiekaart.
Zo vind je op deze kaart de monding van het ‘Zwyn’, ‘der Knock’, ‘Heys’, ‘Blankenburg’, ‘Wenduynen’, maar ook ‘Liswegen’ en ‘der Does’ terug.
Want jawel, Lissewege lag aan zee, Zeebrugge bestond niet, dat is in 1899 door onteigening van overheidswege ontstaan. Delen van Blankenberge, Heist en Lissewege werden zo plots Brugs grondgebied. En Lissewege verloor haar toegang naar zee. Dat doet mij denken: eigenlijk zou het strand van Zeebrugge en de haven Lisseweegs zijn: wat zou dat niet betekenen voor het dorp? Maar ja, het grote Brugge palmde de Lisseweegse grond in. Helaas. Gelukkig zijn er nog oude zeekaarten die ons nog eens doen herinneren aan hoe het ooit was. Brugge ligt op deze kaart in de verte, het ‘Zwyn’ liep toen maar al tot Sluis door de verzanding.
Een video van het zeeboek kan je hieronder bekijken (1:26 min):
Het zeeboek zou dateren van voor 1570. Het bevat ook kustprofielen om de zeelieden te helpen zodat ze duidelijk zouden weten waar ze zich exact bevinden. Dit zeeboek is handgeschreven en werd later vervangen door gedrukte exemplaren. Van een handgeschreven zeeboek zijn er maar een tiental bewaard gebleven wereldwijd. Dit zeeboek is door de Vlaamse minister van Cultuur toegevoegd aan de Vlaamse topstukkenlijst.
Hieronder nog eens het detail waarop je Lissewege, Ter Doest en Brugge kan zien:
Een tweede, gelijkaardig exemplaar is er bewaard in de Koninklijke Bibliotheek Brussel. Ik heb geen spoor van dit exemplaar gevonden in de digitale collectie van de Koninklijke Bibliotheek online. Maar wie zelf eens op zoek wil gaan in afwachting dat ik zelf eens in Brussel ben, dit is de website van de Koninklijke Bibliotheek van Brussel, ook wel de Albertina geheten.
Bronnen:
https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2021/07/05/zeldzaam-zestiende-eeuws-zeeboek-is-erkend-als-vlaams-topstuk/
