Hoe het lichtfeest rechtstreeks verwijst naar Lissewege en Brugge

Vorige week kreeg ik een foldertje over het lichtfeest 2023 in de bus. Wie meer informatie over het lichtfeest 2023 zoekt, kan op deze link terecht: https://www.lichtfeestlissewege.be/

Hoe toevallig want op 1 augustus was bij het Kelten het feest Lughnasadh, het feest ter ere van de god Lug of Lugh of Lugos, de zonnegod.  In Wales is dit gekend als Gŵyl Awst en in Engeland als Lammas. Lug was ook de meester van alle kunsten en god van de ambachten en de handel.

Dus augustus in Lissewege als maand van het lichtfeest, van het Ma-festival en een beeldenroute is goed gekozen. De handelaars en kunstenaars zouden deze maand moeten kunnen oogsten. O ja, Lughnasadh was het feest van het begin van het oogstseizoen, in het midden tussen de zomerequinox (21/06) en de herfstequinox (21/09). Dus ja, de folder van het lichtfeest was op tijd.

Zou Lug een verband hebben met het Latijnse lux of licht?

In een aantal landen (Scandinavië, Italië, Sicilië, Malta) worden er lichtfeesten gehouden op 13 december (jawel, daar is het getal dertien terug waar de kerk naar Lissewege naar verwijst): de St-Luciafeesten, zo genoemd naar de Heilige Lucia. Zij is de patroonheilige van de blinden: je kan dit letterlijk interpreteren of figuurlijk: mensen die het licht nog niet gezien hebben het licht laten zien (zoals in: Lissewege is een speciaal dorp). De traditie in Zweden is dat er vroeg in de morgen meisjes in witte kleding met een rode sjerp en met kaarsjes op hun hoofd het gezin en ouderen wekken en eten brengen. Daar worden dan ook speciale Lucialiedjes bij gezongen. Ook is het traditie dat elk dorp jaarlijks een eigen 'Lucia' kiest. Tijdens het Luciafeest worden er vaak lussebullar (gele saffraanbroodjes) en pepparkaka gegeten. Glögg is een kruidendrankje dat ook vaak gedronken wordt tijdens dit feest. Zover zijn we in Lissewege niet, maar ja, wij vieren ons lichtfeest dan ook in augustus. 

Ik vroeg me echter af of Brugge Plus weet dat de naam van Lissewege en de vlag van Brugge ook verwijzen naar licht.  Dat het dan ook logisch is dat in Lissewege (voor wie het niet weet een deelgemeente van Brugge sinds de jaren zeventig) een lichtfeest wordt gehouden.

Want het zit in de naam.         

Lissewege en het licht

Lys (oude naam Lissewege is Lyssewegha, lees ook dit artikel over de herkomst van de naam van Lissewege en de update van dat artikel) betekent in het Deens en Noors licht (ljus in het Zweeds en ljos in het IJslands). De Romeinen hebben geen voet aan de grond gekregen in Scandinavië, dus vind je vaak de oude oorsprong van woorden terug in deze taal. Het woord licht zoals wij het kennen komt van het Latijnse, dus Romaanse lux.

Dus Lissewege weg door het lis, door het riet, maar ook de weg naar het licht, misschien verwijzend naar de Keltische godin Sulis of de ster Wega in de ster Lyra (lier). Dus dan moet je toch een lichtfeest hebben in je dorp als de naam het woord “licht” in zich heeft?

Dat Lissewege begint met de L, dezelfde beginletter als licht en liefde is ook wellich toeval (waarom ik de liefde vermeld, dat kan je horen tijdens een rondleiding)

Overigens heb ik toevallig ook nog ontdekt dat er nog een Keltische godin is met “lis” in haar naam: Belisama. Je denkt nu wellicht: ze is daar opnieuw met een Keltische godin. Maar dat is juist het probleem met de Kelten: er zijn weinig tot geen geschriften, maar we weten wel dat ze redelijk veel goden en godinnen hadden, soms gewoon een lokale god of godin. Je had dus een lappendeken aan allerlei goden en godinnen. De Kelten beschouwden zelfs bomen, rivieren bezield waarvoor je respect moest hebben. Dus ja, daarom werp ik hier nog eens een mogelijkheid op omdat ik van oordeel ben dat we het gewoon niet weten en allerlei opties moeten openhouden wat de vroege geschiedenis van onze omgeving betreft.

Belisama wordt de helder schijnende, de witte (baltas, phalos in het Grieks) genoemd. Zij was godin van de meren en rivieren, het vuur, kunsten en licht. Ze werd vereerd in Gallië en Engeland. Ze werd gelijkgesteld met Minerva, o.a. door een inscriptie die gevonden werd in Saint-Lizier (Frankrijk): Minervae / Belisamae / sacrum / Q(uintus) Valerius / Montan[us] / [e]x v[oto? Lissewege heeft iets met vuur, kunst, licht en we hebben ook water in de buurt: dus waarom niet?

Hoe je het ook draait of keert, “lis”’ verwijst naar licht. Lissewege is dan ook het perfecte dorp om een lichtfeest te houden en de weg naar het licht te tonen.

Brugge: de lichtbrengster

Vorig weekend had ik als auteur mijn online boekpresentatie voor de thriller Spiegelstad en daarin had ik het over de vlag van Brugge en vooral waar die kan naar verwijzen maar wat we niet weten. Wie er niet bij was, kan deze boekpresentatie via deze link bekijken op mijn auteurswebsite. 

Ik zal hier nog eens kort over de vlag van Brugge hebben (ik weet het, als Lissewegenaar is het moeilijk om een andere vlag te bekijken dan die van Lissewege, maar ja, we zijn eigenlijk deel van Brugge). Want de vlag van Brugge heeft ook een verband met het licht.

Wat vooral mijn aandacht trok was de halsketting van de leeuw. Op het wapen van Brugge hangt het kruisje vast aan de ketting, hier is het losser. Dat herinnerde me aan enkele symbolen. De vorm is eigenlijk gelijk aan de spiegel van Venus, het symbool voor de planeet Venus.

Je zal nu zeggen, maar dat is geen halsketting. Wel we spreken nu van de spiegel van Venus, maar in vroegere eeuwen zei men dat dit de halsketting van Venus was. De kleur geel wordt gelijkgesteld met Venus. Venus is ook de Romeinse godin van de liefde. Venus wordt de lichtbrengster genoemd. Daarom misschien dat Brugge een lampenmuseum heeft?

Je ziet Venus ook terug op de Markt in Brugge. De zeemeermin wordt gelijkgesteld met verleiding en met de Griekse Aphrodite, de tegenhangster van de Romeinse Venus. Op de Markt kijkt ze ook in de spiegel.

Overigens werden steden vroeger beschermd door stadsgodinnen of stadsmaagden. Daarom spreekt men in het Frans ook over la ville: een stad is vrouwelijk. Daarom dat je in Brugge honderden beeldjes vindt van Maria. Venus is later Maria geworden. Venus wordt ook morgenster genoemd, zoals Maria stella Maris. 

Vanuit het centrum van de aarde is er een zeer merkbaar ritme in de beweging van Venus. Na acht jaar keert ze op ongeveer dezelfde datum terug naar dezelfde plaats aan onze hemel. Dit wordt de achtjarige cyclus van Venus genoemd en komt voort uit het feit dat 13 Venusbanen (8 x 224,8 dagen) bijna gelijk zijn aan acht aardse jaren.

Daarom zegt men dat een achtster ook verwijst naar Venus. Dit is vooral gebaseerd op haar voorgangers: de godinnen Isthar en Innana. Het getal 8 toont een cyclische beweging, als verwijzing naar de cyclus van het leven. 

De vlag van Brugge heeft 8 horizontale stroken: witte en rode:

• rood is de kleur van bloed (heilig bloed?), de godin Isis, de kleur van de rode oker van de oude moedergodinnen, de kleur van de passie en in de alchemie verwijst rood naar de pelikaan die zijn jongen voedt, wat toevallig het beeld is dat je ziet op de plaats van het hoofdaltaar in de Basiliuskapel van het Heilig Bloed die gelegen is op Burg 13.
• wit is de kleur van de onschuld, van de lelie, van de reinheid, van de maagd (Maria) en in de alchemie verwijst dit naar de witte zwaan en wat zie je volop in Brugge (als ze niet moeten opgehokt worden wegens algen natuurlijk)?

Venus wordt ook afgebeeld met een vijfster. Dit komt omdat Venus 5 keer in deze 8 jaar dat ze rond de zon draait in eenzelfde situatie staat in vergelijking met de zon en de aarde.

Dus je kan zowel achtsterren als vijfsterren zien die verwijzen naar Venus en de liefde. Ik vraag me af of het toeval is dat Lissewege Brugge 5 is :-)?

O ja, 5 + 8, twee getallen die ook als afmetingen voorkomen in onze kerk vormen samen 13 of het getal dat verwijst naar de M van Maria, Maria-Magdalena en … de liefde (achava of liefde in het Hebreeuws heeft in de numerologie van de kabbala de waarde 13, net als de Griekse moedergodin Gaïa in de Griekse numerologie 13 is). 

Iedereen kent ook wel het bekende schilderij van Venus van Boticelli. 

Venus staat in een schelp op water. En je ziet overal water in Brugge, wat misschien logisch is omdat Maria ook met water geassocieerd wordt. De schelp doet ook denken aan de Sint-Jacobsschelp die je overal ziet op weg naar Compostella (ter info: vertaling van Compostella is veld van sterren).

De Madonna van Michelangelo van de OLV-kerk in Brugge, ken je wellicht ook, maar heb je al gelet op de schelp die omgekeerd boven deze Madonna staat? Omgekeerde symbolen verwijzen in kunst soms naar “ketterse of heidense” religies. Of dus naar Venus. 

Het is overigens dezelfde Madonna die je nog in het Brugse ziet: zelfs in Lissewege in de kapel van Ter Doest en als ik met niet vergis ook boven het poortgebouw van Ter Doest. 

Nu weet je wellicht waarom Brugge het Venetië van het noorden genoemd wordt (er is een theorie die zegt dat Venetië ook naar Venus zou verwijzen).  Wie hier alle details over wilt weten, zal de boekpresentatie moeten bekijken. 

Dat Brugge in de winter dan ook Wintergloed organiseert is geen toeval, want het is de stad van “de lichtbrengster” (zou de bovenste toren op het Belfort daarom de achthoekige lantaarntoren zijn?).

Dat de lichtbrengster een vrouwelijke godin is komt doordat de zon in mythologie vroeger als vrouwelijk werd beschouwd (nu is dat de maan en is de zon mannelijk). De Egyptische Hathor was de zonnemoeder, de moeder der moeders. Je ziet het ook nog aan onze talen. In streken waar de Romeinen de oude religies niet volledig hebben kunnen wegvagen en vaak nog oude taal bewaard is gebleven is het woord zon duidelijk vrouwelijk. Denk maar aan het Duitse die Sonne of in het oud-Germaans en oud-Engels (Keltisch): sunna.

Lissewege de weg naar de lichtbrenger Brugge?

Wie een rondleiding van mij gevolgd heeft of wie mijn boek Het witte dorp al heeft gelezen, die weet dat de OLV Bezoekingkerk van Lissewege in een kruis ligt met de OLV-kerk van Brugge, de OLV-kerk van Damme en de OLV-kerk van Meetkerke (tijdens mijn rondleidingen zeg ik altijd "meet de kerken"). Met een kruispunt in Kruisabeele en Zeveneke.

Als je de kaart hierboven bekijkt en je vertrekt vanuit de zee zoals Venus op haar schelp, dan volg je eerst de weg van het licht (Lissewege) met het lichtfeest in de zomer om te gaan naar Brugge, de lichtbrengster met wintergloed in de winter.

Als dat niet mooi is…..

Wat je hiervan denkt, bepaal je zelf. Misschien toch meer verder deze blog volgen, zelfs als je twijfelt. Wie weet wat kan je nog bijleren. Maar voor mij staat het vast: er is een verwijzing naar licht verborgen in  Lissewege en Brugge. Maar ja, ik ben dan ook een vooringenomen inwoonster. 

Foto: Daniël Devoldere

O ja, het lichtfeest 2023 vindt plaats op 18 en 19 augustus 2023. Nu heb je een extra reden om te komen en letterlijk de weg van het licht, van het "lys" te bewandelen. 

Bronnen

https://en.wikipedia.org/wiki/Lughnasadh

https://en.wikipedia.org/wiki/Lugh

https://en.wikipedia.org/wiki/Lughnasadh