De lichtslinger tijdens het lichtfeest 2023 in Lissewege

Soms gebeuren toch merkwaardige dingen in ons witte dorp.

Vrijdag 18/08 en zaterdag 19/08 is het Lichtfeest in het dorp.

Vorige week postte ik een artikel over het verband tussen de naam van Lissewege en het lichtfeest. Tegelijkertijd legde ik uit dat de vlag van Brugge ook verwijst naar Venus, de Romeinse godin van de liefde door het symbool de spiegel van Venus dat je kan zien op de vlag. Venus wordt vaak voorgesteld met een vijfster of achtster (wie het volledige verhaal wilt horen, zal mijn online boekpresentatie moeten bekijken).

Toen ik gisteren met enkele Nederlanders een rondleiding had (tegelijkertijd iets rechtzetten: Nederlanders zijn zeker niet gierig, wel integendeel, dat vooroordeel moet toch eventjes de wereld uit), viel er mij iets op. De lichtslinger die in de kerk geplaatst wordt als onderdeel van het lichtfeest was een lichtgevende bol.

Net zoals de planeet Venus die lichtbrengster wordt genoemd. Ik keek dichterbij naar de plaat die de lichtslinger zal vormen en wat kan je zien: een achtster in spiegels gemaakt! De Venus van Brugge.

Mijn woorden van mijn boekpresentatie achtervolgen me: de spiegel van Venus zal zelfs in Lissewege te zien zijn in de kerk.

Nu ja, omdat de kerk symbolisch naar liefde verwijst (wie niet weet waarom, moet hoogstdringend eens een rondleiding volgen in de kerk), is het logisch dat de godin van de liefde met haar symbolen ook op het lichtfeest te zien is.  En het cijfer acht van Venus? Dat kan je ook zien door een kunstwerk dat in het koor staat (afstandsmaten van het koor = 8 Brugse roedes), juist achter de slinger. Hoe toevallig.

Zelfs de affiche van het lichtfeest verwijst naar de acht van Venus die licht laat schijnen. Kijk maar wat er vanaf de toren komt op de affiche. Opnieuw een ster met acht stralen. 

Maar waarom een slinger?

Ik denk bij het horen van het woord slinger onmiddellijk aan twee dingen: de slingerklok zoals die werd uitgevonden door Huygens en aan de slinger van Foucault die in Parijs hangt en wat ook de titel is van een boek van Umberto Eco.

De slingerklok van Huygens

Deze kan je zien op de eerste verdieping van de kerktoren, want Lissewege bezit een uniek middeleeuws uurwerk, dat nog beide systemen heeft: het vroegere systeem waarbij het uurwerk aangedreven werd door een soort slinger boven de klok en vanaf de 17e eeuw de nieuwe uitvinding van Christiaan Huygens: een slingeruurwerk, zoals we vandaag nog slingerklokken kunnen zien in woonkamers. Christiaan testte zijn uurwerk uit in de Oude Kerk in Scheveningen. In 1657 nam hij een patent op zijn uitvinding die de uurwerken nauwkeuriger de tijd liet meten (op deze pagina vind je uitleg hoe een slingeruurwerk werkt).

Tenminste als ze willen werken: de slingerklok in onze woonkamer staat stil sinds de dag dat mijn vader stierf. Hij wond ze altijd op en merkwaardig genoeg is ze stilgevallen op de dag dat hij stierf en we krijgen ze niet meer in gang. Uurwerken zijn speciale dingen.

De slinger van Foucault

Jean Foucault was een natuurkundige die met een slinger de draaiing van de aarde zichtbaar probeerde te maken.

Aan het plafond van het Panthéon in Parijs ging hij een 67 meter (6+7=13, het getal dat altijd maar terugkeert) lang touw en daaraan hing hij een bijna dertig kilo zware bol.

Hij was  in 1850 één van de eerste die metingen deed van de snelheid van het licht. Dus is een slinger van licht wel toepasselijk op een lichtfeest van een dorp wiens naam verwijst naar "weg naar het licht' (lees dit artikel).

Maar let nu eens op de vloer bij de slinger van Foucault in het Panthéon in Parijs. En kijk nu eens naar de foto van de vloer in de kerk van Lissewege: het wit-zwarte motief is hetzelfde.

Overigens wie volgens de vloer in de kerk in Lissewege  de witte lijn volgt, gaat naar het licht, wie het duister, het zwarte volgt, die loopt zich dood. De vloer in Lissewege heeft ook de kleuren van de verschillende fases van de alchemie (lees er meer over op mijn auteursblog).

Maar hoe toevallig dat er bij ons een slinger zal hangen, terwijl we hetzelfde motief in de vloer hebben als in het Panthéon in Parijs. Tja, als de ligging van Lissewege 3.12 oosterlengte is en het Panthéon 2.21 oosterlengte, dat is maar een klein beetje meer dan een graad verschil, bijna hetzelfde, dus dan is het logisch als je elkaar beïnvloedt 🙂

Niet te verwonderen dat er enkele jaren geleden tijdens de beeldenroute een mini-Eiffeltoren in ons dorp stond te pronken.

De kogel is door de kerk

Dat is de naam van deze lichtinstallatie. Het spreekwoord dat betekent dat er een beslissing is gevallen. Welke? Ik vraag het me af waarover Brugge Plus het heeft.

Merkwaardig dat het Latijnse alea jacta est (de teerling is geworpen) van Julius Caesar een spreekwoord in het Nederlands heeft opgeleverd met een kogel en kerk. Twee tegenstellingen want kogel is niet zo vredelievend en een kerk wel. Soms lees je als uitleg dat het spreekwoord er gekomen is, omdat kerken tijdens oorlogen gespaard moesten blijven, omdat het heilige plaatsen zijn (je leest hier meer over mogelijke verklaringen van het spreekwoord), maar waarschijnlijk komt het spreekwoord er gewoon door de alliteratie van twee keer de letter -k.

Als we nog eens kijken naar de teerling of dobbelsteen van Julius Caesar: we spreken nooit over een teerling, eerder over een dobbelsteen, behalve in deze uitdrukking. In werkelijk zou Caesar niet gesproken hebben over een teerling, maar zich in het Grieks hebben uitgedrukt: „ἀνερρίφθω κύβος“, anerriphtho kybos, wat kubus betekent. In het Duits is een dobbelsteen een Würfel, terwijl dit woord ook kubus betekent. Dus de ronde kogel in onze kerk is eigenlijk een kubus….

De herkomst van het woord kogel is niet zo bekend, maar het valt op dat in het Nederlands kogel mannelijk is, terwijl in het Duits die Kugel vrouwelijk is. De kogel is dus een tweeslachtig woord of om het in terminologie uit deze tijd te gebruiken: een non-binair woord.

Omdat ik graag met taal bezig ben, dacht ik: waarom kijk ik niet eens naar de Latijnse vertaling van kogel? Dan heb je natuurlijk globus, de wereldbol, die in onze kerk zal slingeren,  maar een tweede woord in het Latijn is pila. Dit woord betekent zowel bal (dus kogel) als pilaar. Pilaren heb je genoeg in een kerk (in de kerk van Lissewege maar liefst 14 of 2 keer 7 het getal van wijsheid).

Klankmatig lijkt pila op Philae. De plaats waar de Egyptische godin Isis haar tempel heeft. Isis, Par-Isis die ooit vereerd werd in Parijs waar de slinger van Foucault hangt.

En wat vind je in de pilaren van de tempel van Isis in Philae: de fleur-de-lys, de lelie van Maria. En wat vind je in de pilaren van de kerk van Lissewege (slechts in twee pilaren, de pilaren op de tweede rij, twee staat gelijk met de wijsheid in de sefirot van de kabbala, lees meer hierover in dit artikel)? Jawel, de fleur-de-lys.

Ik zou toch maar tijdens het lichtfeest eens naar de lichtslinger en de rest bekijken. 

Zeg nu niet dat Lissewege een gewoon dorp is. Of toch?