Op woensdag 21 juni 2023 rond 11u45 werd het museum van de tijd en de hernieuwde kerktoren in Lissewege officieel geopend.
Voor je nu naar het nieuwe museum snelt, wil ik waarschuwen dat dit door vertraging in de bouwwerken maar zal kunnen vanaf 4 juli 2023.
Dat het museum van de tijd in het Frans musée de temps is, doet mij natuurlijk al direct denken aan templiers, tempeliers, temps, wat een leuk fait divers is om te vertellen tijdens rondleidingen.
Voor de speeches begonnen, ging ik vlug nog eens binnen in de kerk.
De kerk van Lissewege ligt 10° afwijkend op een perfecte oost-west-as. Zoals velen weten, liggen de kerken over het algemeen afgelijnd oost (het koor) en west (toren) afgelijnd. Sommige kerken wijken echter af. In één van mijn boeken over heilige geometrie heb ik ooit gelezen dat dit is omdat een kerk ook kan afgelijnd staan op een bepaalde ster.
Maar dat is dan wel op een speciaal moment gekozen. Meestal op datum van één van de equinoxen (winterequinox = 21 december, zomerequinox = 21 juni) of op een andere speciale dag, bijv. feestdag heilige of op de andere natuurkundige belangrijke data, bijv. 21 maart of 21 september.
Omdat de officiële opening nu was gekozen, dacht ik: dit kan geen toeval zijn.
Het sterrenbeeld van de kerk
Dus wou ik eens kijken in de kerk welke sterren te zien waren als ik in het koor naar het oosten keek met een app (ik gebruik Stellarium) waarmee je de sterren kan zien. We waren rond het middaguur op de zomerequinox, misschien dat de kerk op een bepaald sterrenbeeld stond gericht?
Dit is wat ik zag als je met een lichte afwijking naar het oosten keek (zie kompas onderaan).
De ster Vega uit het sterrenbeeld Lyra of lier, dus Lissewege komt mogelijk van Lyra-Vega, Lysavega, Lissewege (je leest er hier meer over de mogelijke naamgeving van Lissewege). Vega werd ook Wega geschreven.
En de ster cygnus of zwaan? Is dat een verwijzing naar Brugge, Zuienkerke (Suiankerke) of Zwankendamme (Swankendamme) of het Zwin (Swin lijkt op zwaan) of naar Maria die ook met een zwaan vergeleken wordt?
Of misschien is het gewoon een verwijzing naar de vorm van het oude dorp? Want Lissewege heeft ongeveer de vorm van een zwaan (zie onderstaande foto, maar om de zwaan in dezelfde richting te krijgen als met de foto van de ster hierboven, heb ik wel Zeebrugge op zijn kop moeten zetten).
Het is wel zo dat ik nog eens zou moeten uitvissen of er verschil zit in de sterrenhemel in de vergelijking tussen 2023 en 1225, want de sterren zijn niet altijd gelijk. Zo was Vega ooit de poolster (die wisselen om de zoveel jaar).
Het project Horizon 20-25
Zoals je al kon lezen in een vorig blogartikel is de kerktoren hersteld en het museum rond de tijd gerealiseerd via gedeeltelijke subsidies van het Europees Project Horizon 20-25 door samenwerking met Westtoer. Er worden verschillende uitkijktorens gerealiseerd met het Europees geld (je kan ze bekijken op deze website).
Door dit project werd er 150.000 euro bijgelegd bij de werken, de kerkfabriek financierde 200.000 euro.
Boven op de kerktoren komen er aanwijsborden zodat je weet waar je moet kijken en wat je kan zien (bijv. Brugge, Damme, Zeebrugge). De toren zal dus zeker het bezoeken waard zijn.
En voor je je afvraagt waar de spits gebleven is: er was geen spits (vergelijk met Damme waar er wel een spits was op de kerktoren, je ziet het aan de kantelen die laag zijn). De kerktoren was ook geen vuurtoren: zou jij een brandje stoken op een houten gebinte? De kerktoren was al altijd een 'landmark', een uitkijkpunt, een landschapspunt waarop je je kan oriënteren, zoals in een vorig blogbericht al te lezen was.
Zeeboek uit de zestiende eeuw ontdekt in de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience in Antwerpen
De speeches tijdens de opening
Bij een officiële opening horen speeches. Je kon ook al een kijkje nemen op de toren en het museum, maar daar heb ik mee gewacht totdat alles af is en alles open is voor het publiek. Als ik een bezoekje breng, zal ik hier ook een verslag ervan weergeven.
Het belangrijkste dat ik onthouden heb uit de speeches, is vooral dat de kerkfabriek er ook wilt zijn voor de gemeenschap: de kerktoren zal altijd dagelijks gratis te bezoeken zijn, net als de kerk, er zal binnenkort een AED-toestel geïnstalleerd worden voor mensen met hartproblemen en er is het dorpsontbijt op 1 juli.
Maar de speech van professor prof Maarten Van Dyck die de tentoonstelling heeft ingericht, vond ik mooi want het doet je stilstaan bij de tijd, zodat ik de speech hier probeer weer te geven:
"De klok valt niet samen met de loop van de zon. De kloktijd is een recente uitvinding. De zon heeft lang de tijd georiënteerd van de mensen. Daarom dat kerken wijzen naar het oosten. In de lente komt de zon op in het oosten boven het hoofdaltaar van de kerk. Een kerk is een kalender want kerken zijn georiënteerd op de zon. Een kerk is een centrale plaats in een samenleving. Maar de kloktijd zorgde voor de creatie van uurwerken, ook op kerken. Mensen begonnen te kijken naar het uurwerk in plaats van de zon. Maar de wijzerplaat van het uurwerk in de kerk die ooit werd aangedreven door een uurwerk, wordt nu aangedreven door elektronica. Dus het uurwerk dat hier op de zolder gevonden is, werd zelf voorbijgestreefd door de tijd, terwijl het voordien de tijd aangaf. Het uurwerk is jaren onder het stof blijven liggen. Liggen wachten. Het uurwerk wou de toren immers niet verlaten. Op de toren zie je ook de tijd. Want je ziet de tijd in het landschap rondom de kerktoren weergegeven. Je ziet het landschap van de tijd. Zoals het uurwerk ook wou wachten tot de juiste tijd om ontdekt te worden."
Dat is ook het gevoel dat ik had bij de opening van het museum. Het uurwerk lag te 'slapen' totdat het gevonden werd. Dat is hetzelfde gevoel dat ik heb bij ons dorp. Lissewege heeft jaren, eeuwen liggen slapen. Maar nu waait er een nieuwe wind door het dorp (mag je zelfs letterlijk nemen tijdens deze opening want er stond veel wind). Lissewege wordt langzaam wakker. De abdij van Ter Doest is ontdekt en zal het daglicht terug zien. De kerktoren is hersteld en zal permanent open zijn. Er zijn nieuwe mensen die aan de kar van het feestcomité trekken om dorpelingen samen te brengen, er is een nieuwe pastoor, de kerkfabriek wil de gemeenschap bij de kerk betrekken. Lissewege wordt wakker.
De zomerequinox
Voor ik het vergeet, de professor gaf ook nog meer uitleg over de zomerequinox of de langste dag van het jaar. Vandaag was het middaguur niet om 12 uur, dat is de kloktijd, maar om 13u48 in Brugge. Bijna om 13u49 of twee keer 13, het getal van het dorp.
Hij zei ook nog dat vandaag de zon op het hoogste punt zou staan om 14u58. Laat dit getal nu ook toevallig perfect de lengte zijn van de schuur van Ter Doest in Brugse roedes: 14,58 Brugse roedes (lees er hier meer over het geheim van de schuur van Ter Doest).
Overigens wordt vandaag ook Aloïs van Gonzaga als heilige vereerd. Hij wordt met een lelie, symbool van de kuisheid afgebeeld, de Franse lelie die ook verborgen zit in een pilaar van onze kerk en hij had een bijzondere devotie voor Maria, waaraan onze kerk gewijd is. Lelie of fleur-de-lys, Lissewege. Het kan niet beter passen.
Dat het museum wellicht maar op 4 juli zal open zijn voor publiek, op de feestdag van de heilige Elizabeth van Portugal, is misschien ook geen toeval. Het is de naamdag van Lisa, Lise, dus we zijn opnieuw terug bij het lis, Lissewege. Toevallig had ik Lissabon, de hoofdstad van Portugal nog vernoemd in een artikel over de naam van Lissewege.
Wellicht ben ik bevooroordeeld als dorpsbewoner, maar Lissewege is een speciaal dorp.
Een dorp dat in het verleden veel afgenomen is en veel verloren heeft.
Een dorp dat eeuwenlang lag te slapen.
Een dorp dat nu wakker wordt en een baken kan zijn voor het Brugse Ommeland.
Dus wacht tot 4 juli en ga dan zelf eens kijken naar het unieke uurwerk dat zolang heeft liggen wachten totdat het in zijn glorie terug kon worden getoond.
Ga dan nog enkele treden hoger totdat je er 265 hebt gedaan (265 treden = 2+6+5 = 13, net zoals de kerktoren 13 Brugse roedes hoog is).
En bewonder het landschap.
Sluit dan eventjes je ogen en sta eventjes stil bij de tijd die verstreken is sinds die kerktoren gebouwd is.
Bijna achthonderd jaar.
Maar hij staat er nog altijd als herinnering aan wie er allemaal aan gebouwd heeft, geleefd heeft in ons mooie dorp Lissewege en wie er ooit op bezoek is geweest.
Om te eindigen kan ik misschien een bijbelvers aanhalen dat lijkt op het getal 13 (13 = 1+3 = 4), Prediker 3:1:
"Voor alles wat er gebeurt, is er een uur,
Een tijd voor alles wat er is onder de hemel."
Misschien is het nu tijd voor Lissewege?
